سیدقاسم یاحسینی پژوهشگر تاریخ معاصر و نویسنده بوشهری کتاب “رئیسعلی دلواری” در خصوص انگیزه و هدف رئیسعلی دلواری از مبارزه با انگلیسی‌ها گفت: آن کسانی که مطرح میکنند اختلافات مالی و تجاری دلیل درگیری بین تنگستانی‌ها و در صدر آن‌ها رئیسعلی دلواری با انگلیسی‌ها بود، به لحاظ تاریخی درست نیست. نخستین درگیری‌ها پیش از جنگ جهانی اول و در دوره مشروطه و استبداد صغیر به وجود آمد که دلواری بوشهر را به فرمان آیت‌الله علم الهدی اهرمی تصرف کرد. این نخستین درگیری و اختلاف بین رئیسعلی دلواری و انگلیسی‌ها بود. این منازعات و درگیری‌ها کمابیش تا جنگ جهانی اول ادامه داشت. با آغاز جنگ جهانی اول، انگلیسی‌ها در اروپا تحرکاتی انجام دادند که مداخله آشکار در امور داخلی ایران به حساب می‌آمد؛ با توجه به اینکه دولت ایران با شروع جنگ جهانی اعلام بی‌طرفی کرد. نقطه اوج این قضیه دستگیری دکتر لیسترمن سرکنسول‌گری آلمان در بوشهر و چند تن از کارمندان شرکت تجاری وانکهاوس بود. این نقض آشکار بی‌طرفی ایران در جنگ جهانی اول و مداخله انگلیسی‌ها در ایران و بوشهر بود. از این رو علما و خوانین ضدانگلیسی جنوب به تحریک و واکنش واداشته شدند.
شهادت
سرانجام این مجاهد خستگی ناپذیر در ۱۲ شهریور ۱۲۹۴خورشیدی در محلی به نام «تنگک صفر» و در زمان شبیخون به نیروهای انگلیس توسط فردی نفوذی به نام غلام‌حسین تنگکی، از پشت سر هدف گلوله قرار گرفت و در ۳۳ سالگی کشته شد. پیکر او نیز بنا بر وصیتش، در جوار حرم علی‌بن‌ابیطالب (ع) در وادی‌السلام نجف اشرف دفن شده است. آیت الله خامنه ای رهبر انقلاب در بخشی ازبیانات خود در دیدار اهالی بخش دلوار فرمودند: «رییسعلی دلواری قهرمان مبارزه با استعمار انگلیس است و ملت ایران همانند شهید رییسعلی دلواری که در مقابل انگلیس ایستادگی کرد، امروز در برابر قدرت های متجاوز به سرکردگی آمریکا ایستاده است و از دشمنان خود هیچ واهمه‌ای در دل ندارد. بدون تردید با تفضل خداوند بر ملت های مسلمان، اسلام کاخ‌های جاهلیت را در تمام دنیا ویران خواهد کرد و مظلومان را نجات خواهد داد.»
