• امروز : جمعه, ۲۱ آذر , ۱۴۰۴

تاریخ معاصر - حکومت پهلوی

سزاوار است بر اولین اسکناس جمهوری اسلامی، عکس اولین مجاهد چاپ شود
نظر امام درباره چاپ تصویر شهید مدرس روی اسکناسها

سزاوار است بر اولین اسکناس جمهوری اسلامی، عکس اولین مجاهد چاپ شود

به مناسبت میلاد رسول اکرم (ص) و ولادت امام جعفر صادق (ع) بانک مرکزی ایران تصمیم به چاپ اسکناس یکصد ریالی با طراحی متخصصان ایرانی گرفت که در یک طرف آن نمای خارجی مجلس شورای اسلامی و در طرف دیگر تصویر شهید سید حسن مدرس نقش بسته بود. حضرت امام خمینی (س) طی حکمی به […]

روایت قائم‌مقام وزارت خارجه از ماجرای جدایی بحرین (۱۳۴۶–۱۳۴۹)
تصمیم قاطع پهلوی دوم برای واگزاری پهلوی

روایت قائم‌مقام وزارت خارجه از ماجرای جدایی بحرین (۱۳۴۶–۱۳۴۹)

ماجرای شروع استقلال بحرین از اواخر سال 1967 یا اوایل 1968 شروع شد. البته تاریخ‌ها را آنگونه که در ذهنم مانده ذکر می‌کنم چون منبع دقیقی روبه‌رویم نیست. اما به هر حال اواخرِ دهه‌ی شصت میلادی بود. گمان می‌کنم انگلیسی‌ها از طریق ایادی‌ای که داشتند، با شاه صحبت کرده بودند. ممکن است با خود ایشان […]

چرا آمریکایی ها نتوانستند سقوط پهلوی را پیش بینی کنند؟
به روایت تحلیلگران سازمان سیا آمریکا

چرا آمریکایی ها نتوانستند سقوط پهلوی را پیش بینی کنند؟

عنوان و ماهیت سند نام کامل: Analysis of NFAC’s Performance on Iran’s Domestic Crisis, Mid-1977 – 7 November 1978 منبع مطالعه سند: https://www.cia.gov/readingroom/docs/DOC_0001259322.pdf نوع سند: گزارش داخلی/پست‌مورتِم (Post-Mortem) از عملکرد «National Foreign Assessment Center» (NFAC) موضوع: بررسی عملکرد NFAC در تحلیل اوضاع داخلی ایران پیش از انقلاب ۱۳۵۷، مشخص کردن نقاط ضعف، اشتباهات تحلیلی و […]

مجبورم کردند با پاهای زخمی روی برف بدوم
محمد جهان بین از وضعیت زندانیان پیش از انقلاب می گوید

مجبورم کردند با پاهای زخمی روی برف بدوم

سال ۱۳۵۵ بود. زندانی کمیته مشترک بودم. پاهایم از شدت ضربات کابل، به سختی آسیب دیده و باندپیچی شده بود.  بعد از اینکه از اتاق حسینی بیرون آمدم، مرا به حیاط کمیته مشترک بردند که حوضی در وسط آن قرار داشت. آنجا با همان پاهای زخمی و باندپیچی شده، مجبورم کردند که دور حوض بدوم. […]

ساواک؛ محصول مشترک سیا، موساد و اینتلیجنس سرویس
از شکلگیری ساواک تا دفتر ویژه اطلاعات

ساواک؛ محصول مشترک سیا، موساد و اینتلیجنس سرویس

پس از شانزده سال سلطنت پهلوی اول، سال ۱۳۲۰ فرا رسید و پهلوی اول به دست قدرتهای استعماری به جزیره موریس تبعید شد و فرزندش محمدرضا به قدرت رسید. محمدرضا برای حفظ تاج و تخت خود و اعمال نقطه نظرات سیاسی کشورهای آمریکا و انگلیس که موقعیت خود را مدیون آنها بود، برای سرکوب مخالفین، […]

زمینه ساز سقوط پهلوی اول به روایت استاد جامعه شناس کالیفرنیا
کنترل استبدادی رضاشاهی

زمینه ساز سقوط پهلوی اول به روایت استاد جامعه شناس کالیفرنیا

جان فوران، استاد جامعه‌شناسی در دانشگاه سانتا باربارا کالیفرنیا، در کتاب «مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران از سال ۱۵۰۰ میلادی تا انقلاب» می‌نویسد:بی‌تردید رضاشاه تنها معمار اصلاحات دوره‌ی خود نبود؛ خاصه در نیمه نخست سلطنت خویش پشتیبانی مدیران کارآزموده‌ی درون کابینه را با خود داشت و ایشان در کنار مجلس ارام و گوش‌به‌فرمان، سومین […]

پیمان سعدآباد | واگذاری ۳۸۰۰ کیلومتر مربع از خاک ایران به فرمان انگلیس
دلیل این همه بذل و بخشش همایونی، کسب رضایت انگلستان بود

پیمان سعدآباد | واگذاری ۳۸۰۰ کیلومتر مربع از خاک ایران به فرمان انگلیس

در بررسی تحولات سیاسی و سرزمینی ایران در قرن بیستم، بعضی وقایع تاریخ ساز شدند که فراموشی آنها هزینه های گزافی بر ملت بار میکند که یکی از این وقایع، پیمان سعدآباد است. این پیمان که در فضای سیاسی 1316 هجری شمسی منعقد شد، بر خلاف ظاهر آن که حامل پیام صلح و حسن هم‌جواری […]

درآرزوی دستنشاندگی، پسرِ دستنشانده، پسرِ دست نشانده
شاهزاده ای که توسط دشمنِ اشغالگر به سلطنت رسید

درآرزوی دستنشاندگی، پسرِ دستنشانده، پسرِ دست نشانده

بعد از جنگ جهانی اول، انگلیسی ها که میخواستن به اِشغال ایران پایان بدن، تصمیم گرفتن حکومت دست نشانده ی خودشون رو در ایران تشکیل بدن. یک کودتا بوسیله ی رضاخان راه انداختن و حکومت پهلوی رسما به عنوان اولین حکومت دست نشانده در ایران آغاز به کار کرد. انگلیسی ها از عملکرد پادشاه دستنشانده […]

بنده از تمام موکلین خودم، یکی را نمی‌دانم که راضی باشد حقوقتان را زیاد بکنیم
از مخالفت با افزایش حقوق نمایندگان تا تاسیس بیمارستان

بنده از تمام موکلین خودم، یکی را نمی‌دانم که راضی باشد حقوقتان را زیاد بکنیم

وقتی شهید مدرس بودجه سال 1306 را می‌نگرد که در آن مبلغی برای اضافه حقوق نمایندگان مجلس، که خود نیز از آن قبیله بود، اختصاص داده‌اند، بحث ولایت و وکالت را مطرح می‌سازد و با آن بحث، مخالفت خود را اعلام می‌نماید. او می‌گوید: «گمان می‌کنم ما که آمده‌ایم اینجا، می‌گوییم وکیلیم؛ ولی نیستیم. ولی […]

مجسمه رضاشاه مثل خودش دورو دارد
دعوت از شهید مدرس به مجلس شاه

مجسمه رضاشاه مثل خودش دورو دارد

رضاخان در اول خیابان سپه، محوطه بزرگی را که به نام باغ ملی بود، تعمیر و بازسازی کرد تا مراسم نظامی را در آن برگزار کند. در بالای سر در بزرگ آن، مجسمه نیم تنه‌ای از خود نصب نمود که مانند دو مجسمه از پشت به هم چسبیده بود که هم از بیرون شمایل تمام […]

بزنید که بروند از شما شکایت کنند، نه بخورید و بروید شکایت کنید!
در منطقه شما طوایف جنگجو و سلحشوری هستند

بزنید که بروند از شما شکایت کنند، نه بخورید و بروید شکایت کنید!

مرحوم مدرس، خدا رحمتش کند، مردی بود که ملک‌الشعرا گفته بود از زمان مغول تا حالا مثل مدرس کسی نیامده. می‌گفت بزنید که بروند از شما شکایت کنند، نه بخورید و بروید شکایت کنید! من رفتم پیشش، خدا رحمتش کند، اخوی ما نوشته بود به من، که یک نفری است اینجا خمین رئیس غله است. […]

بیل کلینتون: آمریکا در کودتای 28 مرداد علیه مصدق نقش داشت
ریشه دشمنی آمریکا با ایران، هیچگاه جمهوری اسلامی نبوده

بیل کلینتون: آمریکا در کودتای 28 مرداد علیه مصدق نقش داشت

بیل کلینتون: اگر به ایرانی‌ها بنگرید، قضیه ایران کاملا موضوع متفاوتی است. اما، داستان غم‌انگیزی است که در دوران سال 1950 شروع شد. وقتی که آمریکا دولت دموکراتیک منتخب مجلس، آقای مصدق را برکنار کرد. و شاه را دوباره روی کار آورد. مجری: از طریق سیا _ و بعد او هم بوسیله آیت الله خمینی […]

نقش سید ضیاء و دخالت انگلیس در کودتای رضا شاه
ارتباط کودتای رضاخانی به روایت سید ضیاء

نقش سید ضیاء و دخالت انگلیس در کودتای رضا شاه

 صدرالدین الهی: رضاخان را اولین بار چه کسی به شما معرفی کرد؟  سید ضیاء: کلنل کاظم خان سیاح، با مقدمه جالبی. کلنل گفت یک افسر قزاق پیدا  کرده ام که به درد کار ما میخورد. هم قد بلند است، هم بداخم، هم پرهیبت، هم  افسرهایش دوستش دارند؛ فقط باید رویش فکر کرد. به او گفتم […]

دلیل سرنگونی حکومت صدوپنجاه ساله قاجار به روایت صدرالدین الهی
بخشی از کتاب مصاحبه ی صدرالدین الهی با سید ضیاء

دلیل سرنگونی حکومت صدوپنجاه ساله قاجار به روایت صدرالدین الهی

احمد لاینصرف از سید ضیاءالدین طباطبایی درباره احمد شاه می پرسم. سید از حرف زدن درباره ی مرده ها احتراز دارد. ولی ما با هم قرار گذاسته ایم که نیک و بد گفته شد و سید هرچه فکر میکند بر زبان بیاورد. سیدضیاء: .خدا رحمتش کند. پادشاهی بود بی عرضه ،ترسو از آن دسته بچه […]

شاید هم خودِ خدا باشم
میگویند رضاشاه لحظه ای به فکر فرورفت

شاید هم خودِ خدا باشم

دکتر آرتور میلسپو ، اقتصاددان آمریکایی و مسئول امور مالی ایران در کتابش به اسم (آمریکایی ها در ایران) مینویسد : رضاشاه در سال های آخر سلطنتش چنین مینمود که نسبت به قدرت ، حالت جنون پیدا کرده است . یکی از چاپلوسان پس از آنکه اقدامات حیرت انگیز شاه را یادآوری کرد ، افزود […]

سرنوشتی که نواب برای سوزاننده قرآن رقم زد
من ، سيد احمد كسروي ، غلط كردم ...

سرنوشتی که نواب برای سوزاننده قرآن رقم زد

27 دیماه امسال پنجاه و هفتمین سالروز شهادت جمعی از فدائیان اسلام است. جمعیتی که اولین گروه در تاریخ مبارزات ملت مسلمان ایران علیه طاغوت با هدف تشکیل حکومت اسلامی بودند. به همین دلیل سایت مشرق سعی دارد تا در سلسله مطالبی که با همین موضوع از امروز منتشر می‌شود، به بررسی برخی مقاطع و […]

اساتید شهید نواب صفوی را بشناسید
در محضر بزرگان

اساتید شهید نواب صفوی را بشناسید

سیدمجتبی در نجف از محضر استادان برجسته‌ای چون علامه امینی، آیت‎الله حاج آقا حسین قمی، آیت‎الله شیخ محمد تهرانی و آیت‎الله سید اسدالله مدنی بهره برد. استاد برجسته‌ی سیدمجتبی، مرحوم علامه حاج‎ شیخ ‎عبدالحسین امینی تبریزی، فرزند حاج میرزا احمد تبریزی و مؤلف الغدیر، یکی از بزرگ‌ترین علمای مجاهد اسلام در قرن 14 ق بود. […]

آخرین روزهای رهبر فدائیان اسلام
آیا جدت چنین آرمی داشت؟

آخرین روزهای رهبر فدائیان اسلام

دکتر مدرسی از پزشکان قم برای دیدن نواب با کراوات به مسجد عشقعلی آمده بود. مثل نواب سید بود. سید مجتبی با او گفت: « پسر عمو! آیا جدت چنین آرمی داشت؟ فکر نمی کنم اگر جدت تو را با این لباس ببیند بشناسد. اگر می خواهی آرم خاندان پیغمبر را داشته باشی این را […]

علامه امینی حکومت را از آن ولی فقیه میدانست
دیگران غاصبند و این مقام، حق مسلم آن فریادگر است

علامه امینی حکومت را از آن ولی فقیه میدانست

علامه امینی گذشته از آن که در عصر مجاهدین مبارز علیه استعمار و استبداد پرورش یافت، خود نیز به تربیت و پرورش شاگردانی همت گماشت که خود سمبلی از مبارزه با استعمار و استبداد گشتند. او ضمن الهام از بسیاری از مجاهدین، خود به ابداع روشی منحصر در مبارزه و آگاه‌سازی مردم پرداخت که مختص […]

اولین آتش را مرحوم نواب در دل ما روشن کرد
وقتی آمد دیدم که یک آدمی است قد کوتاه و ریزنقش

اولین آتش را مرحوم نواب در دل ما روشن کرد

در عنوان تجربه دیدار نواب صفوی آمده است:  نویسندۀ کتاب دیدار آیت‌الله جوان با آقا سید مجتبی نواب صفوی را یکی از مهم‌ترین مواجهه‌های او با جریانات سیاسی آینده ترسیم می‌کند. دیدار و مواجهه‌ای که سرنوشت آینده وی را متاثر از جریانات و دستاوردهای آن کرد. اولین دیدارش را اینگونه ترسیم کرد: «وقتی آمد دیدم […]

وقتی نواب صفوی به داد یک زن انقلابی رسید
دو آمبولانس مقابل مسجد حاضر شدند

وقتی نواب صفوی به داد یک زن انقلابی رسید

سخنرانی می کرد که صدای گریه و زاری زنی بلند شد. حرفش را قطع کرد، زن یک انقلابی مسلمان بود که برای وضع حمل به هر بیمارستانی رفته بود او را نپذیرفته بودند. اثار خشم در صورتش نمایان شد؛ فریاد زد و وزیر بهداشت را تهدید کرد که اگر تا یک ساعت دیگر آمبولانسی برای […]

گفت‌وگوی حجت‌الاسلام‌ خسرو‌شاهی‌ با‌ آیت‌الله‌ کاشانی
علت اصلی مخالفت آیت‌الله کاشانی با دکتر مصدق

گفت‌وگوی حجت‌الاسلام‌ خسرو‌شاهی‌ با‌ آیت‌الله‌ کاشانی

سیدهادی خسروشاهی از تحلیل گران پرسابقه و نام آشنای تاریخ معاصر ایران به شمار می‌رود.پی جوییهای وی در باب زندگی و زمانه چهره‌هایی چون آیت‌الله کاشانی و شهید نواب صفوی، به روایت‌های او در این‌ باره، استناد و اتقانی ویژه بخشیده است. آنچه پیش روی شماست گفت‌و‌شنودی است که ارزیابی او از فراز و فرود […]

کاشانی؛ چهره همیشه ضدانگلیسی
آیت الله کاشانی به مدت یک سال و اندی زندانی متفقین بود

کاشانی؛ چهره همیشه ضدانگلیسی

گاهی چهره مبارزاتی بخشی از افراد به یک مقطع تاریخی گره می خورد. در صورتی که آن افراد روزها و ماه ها سالهای قبل و پس از آن مقطع نیز در مبارزه بوده اند. نمونه چنین افرادی آیت الله کاشانی است که نامش با نهضت ملی شدن صنعت نفت گره خورده است، در حالی که […]

اختلافات نواب ، کاشانی و مصدق
نظر او مبارزه با دربار بود

اختلافات نواب ، کاشانی و مصدق

جنبش ملی شدن صنعت نفت از شلکیک گلوله های فدائیان به سوی مخالفین این جنبش آغاز شد و به سمت  و  سویی خاص گرایش یافت. اگرچه به روایت های متعدد بین فدائیان اسلام از یک سو و گروه های ملی و همین طور آیت الله کاشانی اختلافاتی بود: «نواب صفوی و دوستانش مشکل اصلی ایران […]

پیشینه ضد انگلیسی زاهدی سرپوشی بر دست‌نشاندگی او بود
دلایل انتخاب فضل الله زاهدی برای هدایت کودتا

پیشینه ضد انگلیسی زاهدی سرپوشی بر دست‌نشاندگی او بود

کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ از جمله وقایع مهم تاریخ معاصر ایران به شمار می‌رود که هنوز پس از گذشت سال‌ها از تاریخ وقوع آن، زوایای پیدا و پنهان بسیاری دارد. سیاست‌های استعمارستیزانه مصدق، عاملی بود که سبب شد تا آمریکا و هم‌پیمانانش، کودتایی را برای مهار جنبش ملی نفت و جلوگیری از اجرای آن طراحی […]